نوشته: دكتر غلامرضا كيانی

از میان هفت اصلی که در مقاله[2]"گذر از مدیریت سنتی به مدیریت اثربخش" در شماره 110 گزيده مديريت (مهرماه1389) به آن‏ها اشاره ، ضرورت توجه به یک اصل بیش از باقی در جامعه مدیران کشور به چشم می‌خورد. این اصل نگرش سیستمی و درک ویژگی‏های نظام‌های اجتماعی است. چالش اصلی برای مدیران ایرانی در مسیر گذر به سمت مدیریت اثربخش تقویت و توسعه نگرش سیستمی به مسائل سازمانی است.

اثبات تمایز این اصل نسبت به سایر اصول به کمک پژوهشی توسط سازمان مدیریت فرا در بین 190 مدیر در پنج سازمان متوسط و بزرگ ایرانی ظرف دو سال گذشته صورت گرفته است. ابزار مورد استفاده در این کار پژوهشی پرسشنامه‏ ای است که در پنجره جانبی این نوشته آمده است. این پرسشنامه[3] در قالب برگزاری جلسه‌ای برای هر شرکت تشریح شده و سپس از مدیران حاضر در جلسه خواسته شده است که عملکرد خود را طی یکی دو سال گذشته براساس سوال‌های پرسشنامه ارزیابی کنند. حاصل این پژوهش اصل نگرش سیستمی را با اختلاف قابل توجهی نسبت به سایر اصول متمایز نشان می‏دهد.

بدون تردید نظریه عمومی سیستم‏ها یا نگرش سیستمی پدیده‌ای نوین در بین جامعه مدیران کشور نیست، از اینرو، این مقاله سعی دارد با "بیانی نو" از این نظریه با تمرکز بر مدیریت سازمان‏های ایرانی، سهمی در توسعه دانش مدیران داشته باشد. مقاله به ده ویژگی و نکته اساسیِ نظریه عمومی سیستم‏ها و کاربری‏های سازمانی آن‏هااشاره می‏ کند، که غالبا پشتوانه تجربی نویسنده را نیز در بردارند.