By Angus Deaton

نوشته: انگوس دیتون

چند وقت پیش در یک کارگاه همه‌گیری‌شناسی (اپیدمیولوژی) با موضوع «چرا افراد ثروتمند و تحصیل‌کرده بیش‌تر از فقرا و کم‌سوادها عمر می‌کنند» شرکت کردم. موضوع به نظر همه یک بی‌عدالتی بزرگ بود. گزارش مشهور سال 1964 انجمن جراحان ارتش درباره خطرات سیگار را به آن‌ها یادآوری کردم. گرچه این گزارش جان خیلی‌ها را نجات داده، اما از آن‌جا که افراد تحصیل‌کرده پیام آن را زودتر دریافتند؛ ناخواسته باعث ایجاد نابرابری در سلامت شد. از آن‌ها پرسیدم، اگر ماشین زمان داشتند، به گذشته برمی‌گشتند و جلوی انتشار آن را می‌گرفتند؟ در کمال شگفتی جواب دادند؛ «خب راستش، سوال سختی است.» ولی شک ندارم اگر رای‌ می‌گرفتیم، نتیجه به ضرر انجمن جراحان ارتش بود.

در 250 سال گذشته دستاوردهای بزرگی در حوزه‌های رفاه و سلامت به‌دست آمده‌اند. در هر دهه، دانش جدید و راه‌حل‌های نوینی برای حل مسائل ایجاد شده‌اند؛ به احتمال زیاد مهم‌ترین کشف در حوزه سلامت فرضیه میکروبی بیماری‌ها بوده است. با شروع جریان مبارزه با سیگار، هر یک قدم به جلو باعث شده تا حداقل بعضی افراد سیگارشان را ترک کنند. این موفقیت جای خوشحالی ندارد؟ بدون شک داشتن پیشرفت‌های نابرابر بهتر از هرگز پیشرفت نکردن است.

اما واقعیت این است که اگر با گذر زمان نتایج پیشرفت‌ها به‌طور برابر در جامعه گسترش پیدا نکند، وحشت‌زده می‌شویم. آیا به‌راستی درست است که پنجاه سال پس از گزارش انجمن جراحان ارتش، سیگار کشیدن هنوز شکاف بزرگی بین سلامت فقیر و غنی ایجاد کند؟ آیا به‌راستی دردناک نیست که سالانه میلیون‌ها کودک جان خود را از دست بدهند، چون تنها به دلیل بخت بدشان در کشوری اشتباهی! به‌دنیا آمده‌اند، به‌خصوص وقتی در اثر بیماری‌هایی جان می‌سپارند که از نیم‌قرن پیش روش‌های پیشگیری و درمان آن‌ها کشف شده‌اند؟