By Eric Bonabeau
نوشته: اريك بونابو
ترجمه: حسين حسينيان
فطرت انسان تغییر نمی‌كند، اما پیشرفت‌های اجتماعی و تكنولوژیك موجب بزرگی تاثیرات آن می‌شود. اگر ساده بنگریم، هر چه راه‌های بیش‌تری برای انجام كاری طبیعی پیش رو داشته باشیم، بیش‌تر آن را انجام می‌دهیم. عطش ثروت را در نظر گیرید. آلن گرین‌اسپن در سال 2002 خطاب به كمیته بانكداری سنای امریكا گفت: «این نیست كه انسان‌های امروزی آزمندتر از نیاكان خود باشند. بلكه راه‌های تجلی آزمندی گسترش زیادی یافته‌اند.» این گفته در مورد سایر «گناهان كبیره» نیز مصداق دارد. كافی است به مجاری جدید ارضای امیال پرخوری، خشم، شهوت و تن‌پروری بیندیشید.
تقلید هم از عناصر اصلی فطرت انسان است. هر چند تقلید هم‌تراز آزمندی بار ضداخلاقی ندارد، اما تاثیری عظیم بر جامعه در كل و كسب‌وكار و امور مالی به‌ویژه دارد. این تاثیر با افزایش مجاری تقلیدكردن (یا در معرض تقلید قرارگرفتن) افراد فزونی یافته و فرایند آن سریع‌تر شده است. در سال 1720، یكی از اولین حباب‌های فاجعه‌آمیز شروع به بزرگ‌شدن كرد. خرید سهام شركت «دریای جنوب» در مدتی كم‌تر از نه ماه به دلیل چشم‌هم‌چشمی همسایه‌ها در انگلستان سر به آسمان زد. امروزه، هزاران مجرای ارتباطی در دنیای پیشرفته این امكان را برای همه فراهم ساخته است كه تقریباً هم‌زمان از افعال، افكار، باورها، ادعاها و پیش‌بینی‌های دیگران مطلع شوند. چیزی كه اهمیت بیش‌تری دارد آن است كه می‌توانیم بر مبنای چنین دانشی عمل كنیم و عمل هم می‌كنیم. مدها و تب‌ها، حباب‌ها و تركیدن‌ها، همیشه سخت و پیچیده هستند.