By Ian C. Macmillian/ Alexander B. van Puttan/ Rita Gunther McGrath
نوشته: يان مك ميلان و الكساندر فن پاتن و ريتا گانتر مك گرات
ترجمه: دكتر محمود احمدپور
امروزه این احتمال وجود دارد كه رقابت میان شركت‌های چندملیتی، یك بازی سه‌بعدی شطرنج در سطح جهانی باشد. این بدان معناست كه اقدامات یك شركت در یك بازار برای دستیابی به اهداف مورد نظر در بازاری دیگر طوری طراحی می‌شوند كه برای رقبا مستقیماً قابل پیش‌بینی نیستند.
مولفین مقاله (كه جملگی اساتید رشته مدیریت هستند) این رویكرد را «رقابت تحت شرایط وابستگی استراتژیك متقابل» یا سی.اس.آی می‌نامند. در جایی كه این وابستگی متقابل وجود دارد، پیچیدگی اوضاع می‌تواند تجزیه‌وتحلیل عادی را به‌سرعت كم‌رنگ سازد. در واقع، اكثر استراتژیست‌های شركتی، پیش‌بینی‌های وحشتناكی از گزینه‌های وابسته دارند و حتی هنگام استفاده از وابستگی متقابل به‌نفع خود، عملكرد بدتری دارند.
در این مقاله، مولفان فرایندی را برای ترسیم چشم‌انداز رقابتی و پیش‌بینی میزان تاثیرگذاری اقدامات شركت‌ها در یك بازار روی تعامل‌های رقابتی آن در بازارهای دیگر ارائه می‌دهند. آنها شش نوع عملیات (حمله بی‌امان، مبارزه بر سر قدرت، عملیات نامنظم، حمله فریبنده، قربانی‌دادن و بهره‌برداری) را ترسیم می‌كنند. هر شركت چندمحصولی یا چندبازاری كه مایل است ماهرانه به رقابت پردازد، مجاز به انجام این عملیات است. در این ارتباط، آنها به نمونه‌های واقعی هم‌چون جنگ قیمت‌گذاری در ایالات‌متحده اشاره می‌كنند كه فیلیپ موریس با آر.جی رینالدز، نه برای كسب سهم بازار در بازار داخلی سیگار، بلكه برای منحرف ساختن منابع و افكار آرجی رینالدز از فرصت‌هایی كه فیلیپ موریس در اروپای‌شرقی به‌دنبال آنها بود، به‌راه انداخت. مولفان با استفاده از اطلاعات حاصل از مطالعات خود روی شركت‌های تولید‌كننده كالاهای مصرفی شرح می‌دهند كه چگونه می‌توان جداول و نمودارهای حبابی را ترسیم كرد كه بیانگر تصویری عرصه رقابتی هستند و ممكن است فرصت‌های پنهان را آشكار سازند.
مولفان توضیح می‌دهند كه فرایند ترسیم سی.اس.آی صرفاً مربوط به شركت‌های جهانی نیست. شركت‌های كوچكتر كه با سبدی از كالاها صرفاً در یك بازار ملی یا منطقه‌ای رقابت می‌كنند، هم می‌توانند این فرایند را برای طراحی اقدامات آینده خود به همان اندازه مفید یابند.