نوشته: مسعود ابوالحلاج
در نظام بهداشت و درمان و آموزش پزشكي هر كشور، مديريت تامين و توزيع منابع مالي از مهم‌ترين دغدغه سياست‌گذاران نظام سلامت محسوب مي‌شود. تا زماني‌كه زيرساخت مناسب براي استفاده اثربخش از منابع و پول‌ها موجود نباشد تا كارآمدي، اثربخشي و ارزيابي و نظارت در منابع مالي امكان‌پذير شود، حتي افزايش اعتبارات مالي نيز تاثيري در استفاده مناسب‌تر و بهتر از اين منابع نخواهد داشت. عدم وجود برنامه‌ريزي مالي درازمدت و منسجم در بخش و همچنين ناكافي‌بودن مقررات دولتي در رابطه با كنترل قيمت‌ها و عدم امكان سنجش مسئوليت ارائه‌كنندگان خدمات بهداشتي درماني به‌خصوص عدم تعريف تعرفه واقعي در بخش بهداشت و درمان و آموزش پزشكي از جمله معضلات اصلي وجود ناكارامدي در مديريت منابع مالي بخش بهداشت و درمان است. اين مقاله با بيان پاره‌اي از مشكلات و تهديدات موجود در مديريت منابع مالي دولتي بخش بهداشت و درمان و تحليل آن، اقدامات وزارت بهداشت و درمان در مسير اصلاحات صورت گرفته در نظام مالي بخش بهداشت و درمان را مورد بحث و بررسي قرار خواهد داد. اداره نظام سلامت با منابع محدود و هزينه‌هاي فزاينده، بدون شك نيازمند مديريت متكي بر اطلاعات به‌موقع و قابل اطمينان است. در بخش بهداشت و درمان به‌طور متداول توليد اطلاعات و تهيه گزارشات مالي تنها براي سازمان‌هاي نظارتي صورت مي‌گيرد درحالي كه تاكنون نيازي به تهيه اطلاعات مالي درون سازماني جهت مديريت بخش نبوده و مديرداخلي فقط متكي به اطلاعات بودجه كلان براي تحليل عمليات موسسه تحت نظر خود بوده است. در اين حالت، هزينه‌يابي، قيمت‌گذاري خدمات و شناسايي ميزان نياز به كمك دولت، امكان‌پذير نخواهد بود. اين رويكرد منجر به اين مي‌شود كه با گذشت زمان مدير حرفه‌‌‌اي به يك مدير هزينه‌‌اي تبديل شده و توجهي به لزوم توليد درآمد در سازمان خود نمي‌كند حال آن‌كه بخش بهداشت و درمان به‌خاطر ضعف كنترل داخلي هر ساله با كمبود قابل‌توجهي از منابع مواجه است. مجموعه اين مشكلات منجر به اين شده است كه بخش بهداشت و درمان با نارضايتي عميق در مصرف منابع مالي مواجه شده و به‌دنبال پيدانمودن راهكارهاي اساسي باشد.